Агар ба дарозои таърих бингарем ва саҳафоти таърихро варақгардон намоем, ҳатман дармеёбем, ки Осиё моли кадом миллат аст ва ба кӣ тааллуқ дорад?! Чизи дигар ин аст, ки миллати бузургтар дар ин сайёра миллати тоҷик аст ва таърихи тӯлонӣ назар ба қавмҳои навпайдо дорад.
Қирғизҳо низ аз ҷумлаи халқиятҳо ё худ қавмҳое ҳастанд, ки ҳамагӣ ду ё се аср инҷониб дар сайёраи замин арзи ҳастӣ доранд ва дар таърих ҳамчун қавми бодиянишин ё худ саҳроӣ сабт шудаанд. Яъне, қирғизҳо ҳамон халқиятҳое ҳастанд, ки ба шарофати дигар миллатҳо соҳибзамин гардидаанд ва имрӯз дар замине, ки мешинанд, замини меросии онҳо нест ва онҳо имрӯз дар огн ҷо меҳмон ҳастанд.
Инро ҳам бояд донист, ки дар асри 21 ҳанӯз ҳам қирғиз дар ахлоқ ва фаросат наомӯхтааст ва мол инро аз рафтору гуфторашон мушоҳида менамоем ва ин низ далели суханҳои воло шуда метавонад.
Албатта, ин ҷо намехостам, ки масъала ба баҳсӣ таърихӣ биравад, вале лозим донистам, ки инро ёдрас шавам ва таъкид намоям, ки он заминҳое, ки имрӯз қирғизҳо дар он зиндагӣ доранд, моли мост ва ҳаққи мо низ дар он ҳаст ва барои ин санаду арқоми таърих басандагӣ мекунад. Аммо аҷоибии масъала дар он аст, ки имрӯз на миллати тоҷик балки қавми меҳмон ва мусофир даъвои замин мекунад ва ба хотири ин ҳар рӯз дар сарҳад нооромиҳо барпо менамоянд, ки ин хеле тааҷубовар аст.
Имрӯзҳо қирғизҳо мехоҳанд ба таври куллӣ вазъро ноором кунанд ва оромии мардумро халалдор созанду замини тоҷиконро зӯран соҳибӣ кунанд, ки ҳаргиз бар ин нақшаи хом муваффақ нахоҳанд шуд. Сарааввал бояд ошкоро бигӯям, кит қирғизҳо ҳуҷҷату далели таърихиро, санадҳои ба имзорасидаи расмиро ҳоло қабул кардан намехоҳанд. Зеро агар қабул кунанд қисмате аз заминҳояшонро маҷбур ҳастанд, ки ба мо гардонида диҳанд.
Ҳоло қирғизҳо мехоҳанд, ки бо оғоз намудани муноқиша ва бетартибиҳо аз воқеият гурез намоянд ва ҳамин тавр муфт соҳиби замин шаванд. Лек мо ба ин чиз иҷозат намедиҳем ва ҳаргиз намегузорем, ки як порча замини мо ба душман биафтад. Зеро танҳо душман қодир аст, ки барс ари ҳамсояи худ тир занад ва танҳо душман қодир аст, ки мардуми бегуноҳро зери борони тиру туфанг қарор диҳад ва имрӯз ҳамин душман қирғизҳо ҳастанд, ҳамонҳое, ки ҳоло мехоҳанд вазъ дар минтақа ноором бошад.
Аслан намехоҳам, ки дар ин бора чизе гуфта бошам, вале ҳамин қадар илова карданӣ ҳастам, ки қирғизҳо ҳоло даҳшатро надидаанд ва ҷангро ҳам ва беҳтар аст, худашонро дар азоб намонанд, зеро иштибоҳи қирғизҳо барояшон хеле гарон хоҳад афтод.
Дилмуроди Вафо
таҳлилгар