Ташкилоти экстремистию террористии ҳизби наҳзати ислом сияҳкору фитнаҷӯ ва ҳаммаслакони онҳо ҳамчун сиёҳкорон ва беандешони фиреб хурдаи гуруҳи номатлуб ба ҷомеа ҳам зарари моддӣ ва ҳам иқтисодиро мерасонанд. Бо дуруягии фитнаангези худ як қатор ҷавононро аз роҳи дуруст ба роҳҳои нодуруст мебаранд ва инро барои худ шиор кардаанд ва соҳиби номам мегарданд. Тоҷикистон дар интиҳои асри XХ – бо кӯшишҳои баъзе қувваҳои носолим, ҳизбҳо гурӯҳҳои сиёсиву иртиҷоӣ ба вартаи ҷанги дохилии шаҳрвандӣ афтод. Ҷанг боиси хисороти зиёди ҳам моддию ҳам маънавӣ гардида дар хоки Тоҷикистон он замон бо хуни садҳо занону кудакон ва садҳо тани дигар бехонаву дар монданд ва тарки хоки муқадаси Ватани худ ва хешу табор карданд. Мавриди зикр аст ,ки дар таблиғу ташвиқи ақидаҳои ифротӣ ташкилотҳои махсуси хориҷӣ дар минтақа манфиатдоранд. Онҳо ин андешаҳои нопокро бештар миёни ҷавонони тиҳимағзу беҳувият, ки ба қавле дустро аз душман фарқ намекунанд, мехоҳанд иштирок намоянд ва эшонро ба доми хеш афкананд Дар ҳоли ҳозир гуруҳҳои террористӣ ба ном «Давлати Исломӣ» (ДИИШ), «Толибон», «Боко- ҳарам», «Ал- Қоида», «Ҳизб –ул- таҳрир» ва ғайра дар амал мебошанд, ки бо ғаразҳои нопокашон ҷаьҳонро ба чолиши ҷиддӣ кашидаанд.Омили асли пайдоиши терроризм ва ифротгароӣ чист! Ва чаро ҷавонон гумроҳ шуда ба ин роҳи пур аз фиребу найранг ва ташнаи хуни одамони бегуноҳ қадам мемонанд! Посухи муносиб ба ин савол яқин сатҳи пасти шароити зиндагӣ, камсаводию, ноогоҳии динӣ,дур аз донишу маьрифат аз ақли комил ва нисбатан паст будани ҳиси миллии Ватандорӣ дар вуҷуди ҳар як ҷавонмард ва билохира,беҳувиятию маьрифати пасти ҳуқуқӣ мебошад. Ба гуфта ва таьбири шоир «Марди саргашта чӣ донад,ки куҷо бояд рафт». Пас роҳи наҷот куҷост, то наврасону ҷавонон гумроҳу сар гашта набошанд. Дар мадди аввал бояд сардорни хонаводаҳо яъне падару модар бояд ба фарзанди хеши худ аҳамияти авалин дараҷа диьҳнд ва онҳоро аз роҳи нодуруст ба роҳи рост ва додан ба онҳо саводи хуб ва дар ниҳоди онҳо парваридани ҳиси милли Ватандӯстӣ ҳурмату эҳтиром ва донистани мавқеи худ дар ҷомеа. Падарону модарон бояд ғами фардои фарзандро бихӯранд ва дунболи тарбияаш гарданд. Мактаб дар ин ҷода бояд саҳмгузор бошад то ки насли наврасро дар руҳияи баланди Ватандусти ва доштани меҳр нисбати муқадасоти он дошта бошанд ва ногуфта намонад, ки бузургсолон низ дар навбати худ масъулияти инсонӣ ва шаҳрвандии худро набояд фаромӯш созанд. Инчунин, дар баробари илму дониш, фарҳанги динӣ миллиамонро дар чорчӯбаи мазҳаби суннатамон бояд аз дигарон фарқ дошта бошем. Тайи сольҳи охир падидаҳои номатлубу хатарзоеро бо номи ифротгароӣ, терроризм, даҳшатафканӣ, зӯроварӣ, экстремизм, фундаментализм ном мебаранд, ки башариятро ором гузошта наметавонанд. Ба суханони муҳтарам Призиденти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон агар назар андозем ба гуфтаи он кас « Имруз терроризм ва экстремизм ҳамчун вабои аср ба амнияти ҷаҳон ва ҳар як сокинони сайёра таҳдид карда, барои башарият хатари на камтар аз силҳьи ядроиро ба миён овардааст.» Мо бояд аз байн бурдан ва решакан намудани онҳо ҷомеаи ҷаҳонӣ бояд дар якҷоягӣ мубориза баранд ва сайёраи заминро аз ифротгароён поксозӣ намоянд. Агар хато накарда гуйем макони терроризм, дар минтақаҳои гуногун, хоса Ховари Миёна, Афғонистон, Покистон ва ҳатто Аврупо доман зада, хатари бузурги ичтимоӣ-сиёсиро барои амнияти кишварҳо эҷод кардааст.Ҳоло яке аз масъалаҳое,ки ҷомеаи ҷаьонӣ ва аз ҷумла,ҷумҳурии моро низ ба ташвиш овардааст,афзоиши зуҳуроти номатлуби терроризм ва ифротгароӣ мебошад.Инчунин терроризм ба амнияти ҷомеа, ба фаъолияти м=ътадили маыомоти ьокимият,ба ьаёт ва саломатии шаьрвандон хатар эҷод мекунанд.Терроризм дар замони ҳозира яке аз чунин масълаҳои хатарнок ба шумор рафта,беш аз пеш хусусити фаромиллц ва глобалц касб мекунанд.ҳаракатҳои террористи дар жаьон доман паьн карда,хатари бузурги ичтимои доранд.Шакльои зуьури терроризм гуногунанд.Бинобарин мутахассисон оньоро чунин таысимбандц мекунанд: терроризми давлатц, терроризми байналмилалц ва дохилидавлатц.Аз рӯи мавзӯъ ва маысад терроризмро ба терроризми ичтимоц, динцӣва этниӣц таысим мекунанд.То ьоло бошад ягон таърифи аниқ оиди терроризм дода нашудааст.Маысади асосии терроризм аз он иборат аст ,ки бо роьи з=ьроварц ва даҳшатафканӣ расидан ба ьадафьои сиёсц мебошад.Макони террористи бошад бисёр васеъ шуда истодааст. Ьоло яке аз масъалаьое,ки жомеаи жаьонц ва аз жумла,жумьурии моро низ ба ташвиш овардааст,афзоиши зуьуроти номатлуби терроризм ва ифротгарои мебошад.Инчунин терроризм ба амнияти жомеа, ба фаъолияти мӯътадили маыомоти ьокимият,ба ьаёт ва саломатии шаьрвандон хатар эҷод мекунанд.Терроризм дар замони ьозира яке аз чунин масълаҳои хатарнок ба шумор рафта,беш аз пеш хусусияти фаромиллӣ ва глобалӣ касб мекунанд.Ҳаракатҳои террористи дар жаьон доман паьн карда,хатари бузурги ичтимои доранд.Шакльои зуьури терроризм гуногунанд.Бинобарин мутахассисон оньоро чунин таысимбандц мекунанд: терроризми давлатц, терроризми байналмилалц ва дохилидавлатц.Аз р=и мавз=ъ ва маысад терроризмро ба терроризми ичтимоц, динц ва этникц таысим мекунанд.То ьоло бошад ягон таърифи аниы оиди терроризм дода нашудааст.Мақсади асосии терроризм аз он иборат аст ,ки бороҳи зӯьроварӣ ва даҳшатафканӣ расидан ба ҳадафьои сиёсӣ мебошад .Макони террористи бошад бисёр васеъ шуда истодааст. Масалан дар Аврупо,Осиё,Африкои Шимолӣ ва Жанубиро фаро гирифтааст.Аз руи маълумотьои ба дасомада дар айни замон дар жаьон таырибан зиёда аз 500 созмони террористи амал мекунанд.Ьудуди террористц низ бошиддат меафзоянд агар дар байни сольои 1970-1980 дар тамоми дунё 1814 амали террористц анжом ёфта бошад ин нишондод дар сольои 1980-1986 ду баробар афзуд.Аз руи ьисоботи Департаменти давлатии ИМА аълон дар жаьон ьар сол аз 320 то 620 амалиёти террористц анжом дода мешавад.Ин маънои онро дорад ,ки терроризм ҳарӯза нуфузи нопоки худро бештар мекунад.Агар пеши роҳи ин гурӯҳҳои террористӣ гирифта нашавад, нооромиҳои сиёсӣ афзуда, иқтисод ва фарҳанги минтақаҳои гуногун коста мегарданд. Барои ба ин хатогиҳо роҳ надодан мо бояд насли наврасро дар рӯҳияи худшиносии миллат ,эҳсоси ватандустӣ ,парастиши хислатҳои наҷиби инсондӯстӣ ва рафоқат,парҳез аз макру фиреб ва дурӣ ҷустан аз хиёнат ба давлату миллат хусусиятҳои асил ва барҷастаи насли муосир ба шумор мераванд, тарбия намоем.
Бахтиёр Саидов,
мудири кафедраи фанҳои табиӣ-илмии ДКМТ